Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait bir C-130 askeri kargo uçağının Gürcistan-Azerbaycan sınırında düşmesiyle gözler bir kez daha bu çok amaçlı hava araçlarına çevrildi. 1950’li yıllardan bu yana birçok ülkenin envanterinde yer alan C-130’lar, hem askeri hem de insani yardım operasyonlarında kritik roller üstleniyor. Peki, C-130 uçakları ne kadar güvenli? Türkiye’nin envanterinde kaç adet bulunuyor?
Genel Bilgiler:
C-130, Lockheed Martin tarafından üretilen, dünyanın en uzun ömürlü ve yaygın kullanılan askeri nakliye uçaklarından biridir. İlk kez 1956’da Amerikan Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmaya başlandı. Bugüne dek 2.500'den fazla üretilmiş ve 70’ten fazla ülke tarafından kullanılmaktadır.
Teknik Özellikler (C-130E varyantı):
Uzunluk: 29 metre
Kanat açıklığı: 40 metre
Boş ağırlık: 34 ton
Azami kalkış ağırlığı: 79 ton
Menzil: Yaklaşık 4.000 km
Havada kalış süresi: 10 saate kadar
Motor: 4 pervaneli motor
Taşıma kapasitesi:
92 yolcu
72 tam teçhizatlı asker
64 paraşütçü
Zırhlı araçlar ve helikopter parçaları gibi büyük kargolar
Kullanım Alanları:
Askeri personel ve teçhizat taşıma
Paraşütle indirme görevleri
Yangın söndürme, hava ambulansı, afet yardım faaliyetleri
Barış gücü ve insani yardım operasyonları
Örneğin 7 Şubat 2023 depremleri sonrası Türkiye’de afet yardım sürecinde aktif olarak kullanıldılar.
Türkiye’de C-130’lar:
Türk Hava Kuvvetleri’nde 1964-1991 arasında 13 adet C-130B/E modeli envantere girdi.
2012’de Suudi Arabistan’dan 6 adet C-130E satın alındı.
Toplamda 19 adet C-130B/E uçağı bulunuyor.
Kayseri 222. Filo Komutanlığı tarafından işletiliyor.
Modernizasyonu yapılan uçakların 2040’a kadar hizmette kalması planlanıyor.
Yeni Alım:
2025’te, İngiltere’den 12 adet C-130J Super Hercules alımı planlandı. Bu uçaklar bakım ve modernizasyon için ilgili firmaya teslim edildi.
C-130 Kazaları:
C-130'lar sağlam yapısına rağmen yıllar içinde pek çok ölümcül kazaya karıştı:
1982, Türkiye (Erzurum): ABD’ye ait C-130, düşerek 27 askerin ölümüne neden oldu.
2014, Cezayir: 77 kişi hayatını kaybetti.
2021, Filipinler: 50 kişi uçakta, 3 kişi yerde olmak üzere toplam 53 kişi öldü.
Son olarak 11 Kasım 2025’te, TSK’ya ait bir C-130 uçağı Gürcistan-Azerbaycan sınırında düştü. Uçakta 20 personel bulunuyordu. Tahliye çalışmaları ve kazanın nedeni araştırılıyor.
Sonuç:
C-130’lar, dayanıklılığı, çok yönlülüğü ve görev esnekliğiyle dünya genelinde halen tercih edilen bir platform. Ancak uzun yıllardır kullanılıyor olması ve bazı modellerin yaşlılığı, kaza riskini artıran etkenler arasında değerlendiriliyor.
Not: Yeni nesil C-130J Super Hercules modelleri daha gelişmiş avionik ve motor sistemlerine sahip. Türkiye’nin bu modele geçiş süreci, filonun güvenliği açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
