Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu'nda geçtiğimiz haftalarda kabul edilen Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, özellikle ikinci el otomobil piyasasını doğrudan ilgilendiren önemli bir yeniliği içeriyor. Eğer teklif Meclis Genel Kurulu’ndan geçerse, ikinci el araç satışlarında yeni bir harç uygulaması resmen başlayacak.
Yeni düzenleme kapsamında, satış veya devir işlemleri üzerinden binde 2 oranında harç alınacak. Ancak bu harç 1.000 TL'nin altına düşemeyecek. Böylece düşük bedelli araç satışlarında dahi asgari 1.000 TL harç ödemesi yapılması zorunlu olacak.
Satış Tutarına Göre Harç Hesaplaması Nasıl Yapılacak?
Yeni sistemle birlikte ikinci el araç satışı yapanlar için ekstra bir mali yük doğmuş olacak. Binde 2’lik harç oranı, aracın satış değerine göre değişiklik gösterecek. Örneğin:
500.000 TL'lik araç satışı için 1.000 TL (minimum sınır)
800.000 TL'lik satışta 1.600 TL
1.000.000 TL'lik araçta 2.000 TL
1.200.000 TL'lik satışta 2.400 TL
2.000.000 TL’lik bir araçta ise 4.000 TL harç ödemesi yapılacak.
Bu tutarlar, noter masrafları, tescil ücretleri, KDV ve diğer vergiler haricinde ayrıca ödenecek.
Mevcut Durumda Araç Satışında Ne Kadar Masraf Ödeniyor?
Şu anki uygulamada, ikinci el bir araç satışında aşağıdaki masraflar ödeniyor:
Tescil ücreti
Darphane payı
Noter masrafı
KDV
Toplamda, örneğin 2 milyon TL’lik bir araç satışında yaklaşık 2.139 TL ödeme yapılıyor. Ancak yeni düzenleme yürürlüğe girerse, bu miktara ek olarak 4.000 TL’lik yeni bir harç daha ödenecek. Yani toplam maliyet 6.139 TL’ye çıkacak.
Yeni Harç Uygulaması Ne Zaman Başlayacak?
Yasa teklifinde yer alan bilgilere göre, yasa Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra takip eden ayın başında yürürlüğe girecek. Bu da büyük ihtimalle Aralık ayı başında yeni harç düzenlemesinin yürürlüğe gireceği anlamına geliyor.
Emin Yılmaz (Mali Müşavir ve Sosyal Güvenlik Müşaviri), düzenlemenin piyasada büyük bir şok etkisi yaratmayacağını, ancak yılbaşından önce yürürlüğe girmemesi için satışların kısa süreli hız kazanabileceğini belirtiyor.
Sektör Temsilcileri Ne Diyor?
İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel, yeni harç düzenlemesinin sadece otomobil sektörü değil, emlak, kuyumculuk ve sağlık sektörü gibi pek çok alanı da kapsadığını vurguladı.
Vergiden kaçınmayı engelleme amacıyla getirilen bu uygulamanın, düzenli olarak vergi ödeyenleri olumsuz etkilememesi gerektiğini belirten Ertemel şu görüşleri paylaştı:
"Ek maliyet algısı sektörde motivasyon kaybı yaratabilir. Satış adetlerinde düşüş beklemiyoruz ancak kârlılık açısından olumsuz bir etki doğurabilir."
Özellikle yıl başına kadar satışların artabileceğini düşünen Ertemel, Eylül ayında ikinci el otomobil satışlarının %3,5 arttığını, yılın ilk dokuz ayında ise toplam artışın %8 seviyelerinde olduğunu açıkladı.
Otomobil Fiyatları Nasıl Etkilenir?
Düzenlemenin araç fiyatlarını doğrudan değil, dolaylı yoldan etkileyebileceği düşünülüyor. Çünkü ikinci el piyasasında zaten döviz kuru, enflasyon ve maliyetler gibi faktörlerle kademeli bir fiyat artışı gözlemleniyor.
Yılbaşından bu yana fiyatlar %10-15 oranında arttı.
Ancak bu artış, enflasyonun altında kaldığı için reel bazda gerileme yaşandığı belirtiliyor.
Yani yeni düzenlemenin fiyatlar üzerinde ani bir sıçrama yapması beklenmiyor. Ancak, satış işlemlerinde artan maliyetler, bazı kullanıcıları satış kararlarını ertelemeye veya daha düşük fiyat teklif etmeye yönlendirebilir.
Satıcılar İçin Yeni Dönemin Anlamı Ne?
Yeni harç uygulaması, özellikle düşük bedelli araç satan bireyler için önemli bir değişiklik. Çünkü:
200.000 TL'lik bir araçta bile 1.000 TL harç ödenecek.
Harç tutarı aracın satış fiyatının %0,2’sine denk gelecek şekilde hesaplanacak.
Vergisini düzenli ödeyen satıcılar, bu yeni yükle karşı karşıya kalacak.
Bu nedenle sektör temsilcileri, daha yapıcı ve adil bir vergi politikası oluşturulması gerektiğini savunuyor.
Sonuç:
Yeni düzenleme ile birlikte ikinci el araç satışı yapanlar, artık binde 2 oranında yeni bir harç ödemekle yükümlü olacak. Bu harç en az 1.000 TL olarak belirlenirken, satış fiyatı yükseldikçe ödeme tutarı da artacak. Sektörde hem olumlu hem de temkinli bir yaklaşım hâkim. Satış adetlerinin etkilenmeyeceği, ancak motivasyon açısından olumsuz algılar yaratabileceği görüşü öne çıkıyor.
