Depremi “afet” yapan dayanıksız yapılardır

TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Manisa İl Temsilcisi Jeofizik Yüksek Mühendisi Fatih Şenhisar, Manisa Fayı üzerine yaptığı teknik değerlendirmede, deprem tehlikesiyle ilgili yanlış algılara dikkat çekti. Şenhisar, “Depremleri faylar üretir ancak onları afete dönüştüren, mühendislik hizmeti almamış dayanıksız yapılardır” diyerek uyarıda bulundu.
Manisa Fayı, Spil Dağı’nın kuzeyinden geçen, yaklaşık 40 kilometre uzunluğunda iki segmentten oluşan eğim atımlı normal bir fay olarak tanımlanıyor. Gediz grabeninin kuzeybatı kolunda yer alan bu fay, Turgutlu ile Muradiye arasında uzanıyor. Şenhisar, bu fayın M6.8 büyüklüğünde bir deprem üretmesi durumunda yüzey kırığının Spil Dağı’nın yaklaşık 7 kilometre kuzeyinden, Manisa Ovası’ndan çıkacağını belirtti. Bu durumda, MTA diri fay haritasındaki çizgilere bakarak yapıların doğrudan fay üzerinde yer aldığını varsaymak bilimsel ve mühendislik açısından yanıltıcı olabilir. Şenhisar, “Fay ve deprem parametreleri netleşmeden yapılan bu tür değerlendirmeler, riskin yanlış belirlenmesine, ekonomik mağduriyetlere ve gereksiz bütçe harcamalarına yol açar” dedi.
YIKIMIN SEBEBİ YANLIŞ ZEMİN VE KÖTÜ MALZEME
Fayın tehlike düzeyinin doğru anlaşılması için şu soruların yanıtlanması gerektiğini vurguladı: Fayın yıllık kayma hızı nedir? Deprem tekrarlanma aralığı kaç yıldır? En son ne zaman ve ne büyüklükt e deprem üretmiştir? Yüzey kırığı oluşturmuş mudur? Maksimum yer değiştirme miktarı nedir? Fayın eğim açısına göre kırık ne kadar uzakta yüzeye çıkar?” Tarihsel kaynaklara göre, 1845 yılında meydana gelen büyük depremin Manisa Fayı’nın her iki segmentini birlikte kırdığına dair bulgular mevcut. Bu olay, literatürde son yüzey kırığı olarak sıkça anılıyor. Şenhisar, “Depremde can kayıplarına neden olan şey fayın kırılması değil; kötü malzeme, yanlış zemin seçimi, denetimsizlik ve mühendislik hizmeti almamış yapılardır.” HABER: CÜNEYT HASÇELİK