Demirci ilçe merkeziyle ilçeye bağlı on iki mahallede lakaplar üzerine yapılan derleme çalışmasında elde edilen veriler paylaşıldı. Konuyla ilgili olarak Demirci merkez, Mahmutlar mahallesi, Bayramşah mahallesi, Hırkalı mahallesi, Çataloluk mahallesi, Kuzuköyü mahallesi, Kovancı mahallesi, Kılavuzlar mahallesi, Yeşildere mahallesi, Çanakçı mahallesi, Karnışıklar mahallesi, Minnetler mahallesi ve Akdere mahallesindeki lakapları sizin için derledik.
(Gedik Ali, Yapıcı Tāir (Tahir) vb.), çalıştığı yer adından
(Alaman Hüseyin vb.), ürünlerini pahalı satmasından
(Ateş Bedeli vb.), önceden yaptığı bir işten
(Düdükcü Dayı, Pirimā (Pirim Ağa) vb.), geleneksel tıbbi uygulamalardan
(Kırk Yalan Garısı vb.), birden fazla işle uğraşmasından
(Plastik Canbaz vb.) ve işinin dışındaki uğraşlarından (Pehlivan vb.) dolayı verilmiştir:
Alaman Ali , Alaman Hüseyin , Alaman Memed: Almanya’da belirli bir süre çalıştığı için bu lakap verilmiş
. Ateş Bedeli: Esnaf olan bu kişi, dükkânında her şeyi satarmış. Fakat sattığı ürünleri normalinden fazla fiyata sattığı için bu lakap verilmiş.
Ayan Cemil: Cemil adındaki kişi sürekli muhtarlık yaptığı için “Ayan” lakabı verilmiş.
Bankacı Fayik: Köyde bulunan tarım kredi kooperatifinde çalıştığı için bu lakap verilmiş.
Düdükcü Dayı: Eskiden zurna çaldığı için verilmiş.
Efe Memed: Silah yapıp sattığı ve çok iyi avcı olduğu için verilmiş.
Garaca Süleyman: Soğan yetiştirip bunun ticaretini yaptığı için bu lakap verilmiş. Yörede küçük soğan tohumuna “karaca” adı verilmektedir.
Gedik Ali: El dokuma tezgâhında halı dokurken sürekli gedik usulüne göre halıyı dokuduğu için bu lakap verilmiş.
Kırk Yalan Garısı: Hasta olanlara çeşitli otlarla ilaç yapıp şifa verdiğine inandırdığı için verilmiş. Yörede yalancı olduğuna inanılmaktadır.
Pehlivan: Güreşçilik yaptığı için bu lakap verilmiş.
Pirimā (Pirim Ağa): Önceden mark, dolar alıp sattığı için verilmiş.
Plastik Canbaz: Hem çiftçilik yapar hem de hayvan alıp satarmış. Cambaz gibi daldan dala atladığı, birden fazla iş yaptığı için bu lakap verilmiş.
Tahtalo: Eskiden hızarla tahta biçtiği için bu lakap verilmiş.
Tatlıcı Birader: İki kardeş birlikte tatlıcılık yaptığı için her ikisine de bu lakap verilmiş.
Yapıcı Tāir (Tahir): Duvar ustası olduğu için verilmiş.
Bakkal Hafız: Eskiden bakkal işlettiği için verilmiş.
Bekci Memed: Orman ve köy bekçiliği yaptığı için verilmiş.
Çoban İsmil (İsmail): Çobanlık yaptığı için verilmiş.
Davulcu: Düğünlerde davul zurna çaldığı için verilmiş.
Değmenci Yönis (Yunus): Değirmen çalıştırdığı için verilmiş.
Değmenci: Değirmen işlettiği için verilmiş.
Demirci Hüseyin: Demirci ustası olduğu için verilmiş.
Dişci Süleyman: Eskiden köyde diş çektiği için verilmiş.
Gorcu İbrām (Korucu İbrahim): Köyde koruculuk yaptığı için verilmiş.
Gorcu Memed: Eskiden koruculuk yaptığı için verilmiş.
Hasan Kâhya: Eskiden kâhyalık yaptığı için verilmiş.
Hurda Memed: Eskiden hurdacılık yaptığı için bu lakap verilmiş.
Kâhya Memed: Köyde kâhyalık yaptığı için verilmiş.
Kelleci: Eskiden kelle yapıp sattığı için verilmiş.
Marangoz Memed: Marangozluk yaptığı için verilmiş.
Molibrām (Molla İbrahim): Eskiden mollalık yaptığı için verilmiş.
Molla Āmed: “Ahmet” ismindeki kişi eskiden hocalık yaptığı için verilmiş.
Mumcey: Mumculuk yaptığı için verilmiş.
Tavukcu: Tavuk yetiştirip sattığı için verilmiş.
Yağcı İbrām: Sanayide arabaların yağını değiştirdiği için bu lakap verilmiş.
Yağcı Tāir: Çitlembikten yağ çıkarttığı için bu lakap verilmiş.
Yımırtacı Mustafa: Köylerden yumurta toplayıp sattığı için verilmiş.
Bacak Ali: Boyu çok kısa olduğu için bu lakap verilmiş.
Bacak Memed: Boyu çok kısa olduğu için “bacak kadar boyu var” anlamında bu lakap verilmiş.
Bıyıklı: Sürekli bıyık bırakan pala bıyıklı birisi olduğu için verilmiş.
Çubuk Kıraker: Kısa boylu ve çok zayıf olduğu için verilmiş.
Gara İsmil ), Gara Ali Gara Ādem , Gara Efe ), Gara Yusuf (24): Esmer olduğu için verilmiş
. Gara Sakal: Sakalı çok siyah olduğu için verilmiş.
Gazık Gıran: İri yapılı ve çok güçlü olduğu için bu lakap verilmiş. Köyde “kazığa bağlasan onu da kırar” şeklinde ifade edilir.
Goca Ali: İri yapılı ve bileği çok kuvvetli olduğu için verilmiş. Köyde keşkek yapılacağı zaman ona dövdürürlermiş güçlü olduğu için.
Goca Āşa (Ayşe) , Goca Nazlım , Goca Kezban , Goca Bayram , Goca Eksan (İhsan), Goca Eyüb, Goca Fatma , Goca Nāzım : İri yapılı ve uzun boylu olduğu için verilmiş.
Goca Fehmi: İri yapılı, uzun boylu, elleri çok büyük olan, bir avucuna bir buçuk kilo üzüm alabilen bir kişi olduğu için bu lakap verilmiş.
Goca Göbek: Kilolu ve göbeği çok büyük olduğu için verilmiş.
Goca Mustafa: Kafası büyük, cüssesi geniş ve uzun boylu olduğu için bu lakap verilmiş.
Goca Yönis (Yunus): Çok güçlü ve kuvvetli birisi olduğu için verilmiş. Ayrıca pehlivanlık da yapmıştır.
Gocalo Memed: İri yapılı olduğu için “Kocaman” anlamında bu lakap verilmiş.
Gök Ali Gök Ebe , Gök Süleyman (K.K.26), Gökce Dayı : Gözleri mavi olduğu için bu lakap verilmiş.
İnce Memed: Çok zayıf ve ince yapılı olduğu için verilmiş.
İncebel Fadime: Zayıf olduğu için verilmiş.
İrigara: Hem iri yapılı hem de esmer olduğu için verilmiş.
Kel Hasan : Başının üst kısmında saç olmadığı için verilmiş.
Laz Āmed: Çevresindekiler ve komşuları tarafından Laz’a benzetildiği için bu lakap verilmiş.
Leylek Hüseyin: Boyu uzun ve ince yapılı olduğu için leyleğe benzetilmiş.
Löbe Memed: Çok güçlü ve iri yapılı olduğu için bu lakap verilmiş.
Pala İbrām: Pala bıyıklı olmasından dolayı bu lakap verilmiş.
Pamuk: Yüzü pamuk gibi yumuşak olduğu için verilmiş.
Sarı Ali , Sarı Memed: Sarışın olduğu için verilmiş.
Sarı Efe: Hem sarışın olduğu hem de eskiden efelik yaptığı için verilmiş.
Sicim İbrām: Uzun boylu ve zayıf olduğu için verilmiş.
Tahta Burun: Burnu büyük ve çok sağlam olduğundan bu lakap verilmiş.
Teke Memed: Çocukken iri yapılı, gösterişli birisi olduğu için verilmiş.
Tombak Dayı: Boyu kısa ve çok hareketli birisi olduğu için verilmiş.
Tosun Dayı: Uzun boylu, iri yapılı ve kilolu olduğu için bu lakap verilmiş.
Yeşil Efe: Sert yapılı olduğu için “Efe” ve yeşil gözlü olduğu için de “yeşil” lakabı verilmiş.
Yeşil İmam: Mesleği imam, gözleri de yeşil olduğu için verilmiş.
Yılanın Memed: Gözleri ateşli ve keskin baktığı için yılanın gözlerine benzetilerek bu lakap verilmiş. Gözleri çok iyi görürmüş.
Çolak Memed: Kolunun birisini kazada kaybettiği için bu lakap verilmiş.
Gambır Şerif: Kambur olduğu için verilmiş.
Köroğlan Dede: Gözünün biri kör olduğu için verilmiş.
Sağır Āmed: Sağır ve dilsiz olduğu için bu lakap verilmiş.
Sağır Nāzım: Kulakları çok az duyduğu için verilmiş.
Topal İsmil: Bacağının birisi, hastalığından dolayı dizinin altından kesildiği için bu lakap verilmiş.
Topal Memed: Kiremit ocağında çalışırken iş kazasından dolayı bir bacağı sakat kalmıştır. Bundan dolayı bu lakap verilmiş.
Yalancının Topal: Kendisi topal, sülalesine de “Yalancılar” dendiği için bu lakap verilmiş.
Aga Memed: Eskiden herkesin maddî durumu iyi olmadığı için kamyon falan alamazlardı. Çok zengin olanlar kamyon alabilirdi. Memed de kamyon alıp kamyonculuk yaptığı için yörede “Aga” olarak anılmaya başlanmıştır.
Goca Don: Köyün ağası olduğu için sürekli büyük, geniş ve kaliteli şalvar tarzı elbise giydiği için bu lakap verilmiş.
Mancı Memed: Eskiden herkesin maddî durumu iyi değildi. Memed’in durumu iyi olduğundan MAN marka kamyon aldığı için bu lakap verilmiş.
Motorcu Mustafa: Köyde ilk traktörü alan kişi olduğu için verilmiş. Eskiden herkesin traktör alacak kadar maddî durumu iyi değildi.
Aşā Yokā (Aşağı Yukarı): İşi olsa da olmasa da köyün içinde sürekli aşağı yukarı gidip geldiği için bu lakap verilmiş.
Ayı Dayı: Çok kaba birisi olduğu için verilmiş.
Ayı Memed: Çok kaba bir adam olduğu için “Ayı gibi bir adamsın.” demişler. Sonra lakabı da bu şekilde kalmış.
Āzı Gara (Ağzı Kara): Ağzında herhangi bir sözü saklamayı başaramayıp hemen herkese söylediği için bu lakap verilmiş.
Belālı: Asi ve belalı birisi olduğundan dolayı Yunan Harbi zamanında bu lakabı almış.
Beretta Mustafa: Eskiden sürekli beretta marka tabanca taşırmış. Ondan dolayı bu lakap verilmiş.
Beydayı: Rahat bir şekilde yaşadığı için yöre halkı “Bey gibi yaşıyor bu adam demişler.” Ondan sonra da lakabı “Beydayı” kalmış.
Cıvık: Verdiği sözde pek durmadığı için verilmiş.
Ciğerci Efe: Görüp konuştuğu herkese “Senin ciğerini sökerim.” diyerek efelik tasladığı için verilmiş.
Civciv Fatma: Boyu küçük ve konuşması civcive benzetildiği için bu lakap verilmiş.
Çakmak Āmed: Sigarasını eskiden sürekli taşla yaktığı için verilmiş.
Çamur Efe: Yolda yürürken paçalarını sürekli çamur ettiği ve efe gibi yürüdüğü için verilmiş.
Deli Hasan: Traktörü çok hızlı ve deli gibi kullandığı için verilmiş.
Deli Lütfü: Her işe karıştığı/müdahale ettiği, herkese laf atıp ileri geri konuştuğu için bu lakap verilmiş.
Deli Melek: Kalbinden ne geçiyorsa hiç çekinmeden söylediği, lafını esirgemediği için bu lakap verilmiş.
Deli Memed: Hareketlerinde ve tavırlarında tutarsızlık olduğu için verilmiş.
Efe Āşa (Ayşe): Eskiden tüfek, tabanca gibi silahları kullanacak kadar cesur birisi olduğu için verilmiş.
Ēşi (Ekşi) Efe: Asık suratlı birisi olduğu için verilmiş.
Foterli (Fötr şapkalı): Sürekli fötr şapka takarak dolaştığı için verilmiş.
Gade: Ağırbaşlı, sakin ve yörede söz sahibi bir kadın olduğu için verilmiş.
Gadın Āşa: Çok konuşkan birisi olduğu için verilmiş.
Garagol Memed: Köyde ve çevrede olup biten her şeyden haberi olduğu için “Karakol gibi” anlamında bu lakap verilmiş.
Gavur Rıza: Toplum içerisinde ve arkadaşları arasında sohbet ederken sürekli küfür ettiği için verilmiş.
Gırgır Ramazan: Gırgır, şamata ve eğlenceli birisi olduğu, herkesle gırgır geçip hiç bir şeyi ciddiye almadığı için verilmiş.
Gıvırtdır: Futbol oynarken çok iyi çalım attığı, kıvrak hareketler yaptığı için bu lakap verilmiş.
Gostak: Giyimine özen gösteren, süslü, yürüyüşü ve hareketleri gösterişli olduğu için verilmiş.
Gurusıkı: Çok palavracı olduğu için verilmiş.
Halkalı İbrām: Herkesin her dediğine inanan ve söylediklerine uyup yerine getiren birisidir. “Boynuna tasma/halka takıp her tarafa çekilebilecek biri” anlamında bu lakap verilmiş. Hamuraşı Hüseyin: Haftanın hemen hemen her günü makarna yediği için verilmiş.
Hasta Memed: Sürekli hastalandığı için verilmiş.
Höke Āmed (Hükümet Ahmet): Devlet meseleleri, politika ve idarî konularda çok konuştuğu, bilmişlik tasladığı için bu lakap verilmiş.
İngiliz İbrām: Üçkâğıtçı, düzenbaz birisi olduğu için verilmiş.
İşman: Yaptığı her işte çok iyi çalıştığı için “İşi iyi yapan” anlamında bu lakap verilmiş. Kadın Ayşe: Mahallede dedikoduyu çok fazla yaptığı için verilmiş.
Kelleci Memed: Kelle yemeğini çok sevdiği ve çok yediği için verilmiş.
Kırkbir: Çok yalan söylediği için “ayaküstü kırk bir yalan söylüyor” anlamında bu lakap verilmiş.
Kızılca Efe: Hem çok asabi ve çabuk sinirlendiği hem de sinirlenince de yüzü kızardığı için verilmiş.
Kibar: Her işini kibar yaptığı için verilmiş.
Köylü Memed: Köy içinde çok gezdiği için verilmiş.
Kuşcu: Boş zamanlarında sürekli kuş avlamaya gittiği için verilmiş.
Martin Dayı: Sert yapılı, keskin bakışlı birisi olduğu için verilmiş.
Martin: Zamanında martin marka tüfeği ile sık sık avcılık yaptığı için kullandığı tüfeğin adı lakap olarak verilmiş.
Mayhoş: Çok aşırı şekilde alkol kullanan birisiymiş. İspirto ve kolonya çok fazla içtiği ve hiçbir alkollü içeceği ayırmadığı için bu lakap verilmiş.
Meleke: Ağırbaşlı, mülayim ve sakin birisi olduğu için “melek gibi” anlamında bu lakap verilmiş.
Minyoş Mustafa: “Minyoş” nakaratlı türküyü sürekli söylediği için verilmiş.
Paşa Dayı: Çok cesur, korkusuz birisi olduğu, geceleri tek başında tarlada yattığı ve hiçbir şeyden korkmadığı için verilmiş.
Peygamber: İbadetine düşkün, sessiz bir yapıya sahip, kimsenin işine karışmayan bir yapısı olduğu için bu lakap verilmiş.
Pilod Āmed: Çok hızlı araba kullandığı için verilmiş.
Sakar Efe: Çok sakar birisi olduğu için verilmiş.
Sümüklü Yaşar: Çocukken sümüğü çok aktığı ve sürekli nezle olduğu için verilmiş.
Şafak Memed Ali: Sabahleyin şafak sökmeden herkesten önce tarlaya çalışmaya gittiği için verilmiş.
Şallā Süleyman: Yörede başa örtülen büyük örtüye şal adı verilir. Süleyman da yazın sıcaktan, kışın soğuktan korunmak için başına devamlı bu şaldan örterdi. Bundan dolayı bu lakap verilmiş.
Şarap Memed: Çok fazla şarap içtiği için bu lakap verilmiş.
Şıkdık İsmil: Çok oyun oynayan, eğlenceleri çok seven birisi olduğu için bu lakap verilmiş. Tren Hüseyin: Her işinde hiç durmadan çalıştığı için “tren gibi sürekli gidip geliyor, hiç durmuyor” manasında bu lakap verilmiş.
Yantiri Memed: Anasının sözünü dinlemeyip sürekli başına buyruk hareket ettiği için verilmiş. Yani söz tutmayıp sürekli yan çizdiği için “eğri” anlamına gelen bu lakap verilmiş Yantiri: Ayaklarını yan bastığı için bu lakap verilmiş.
Yardımcı Mustafa: Köyde herkese yardım ettiği için verilmiş.
Yarım Gavur: Hem merhametsiz, acımasız hem de çok küfürbaz olduğu için bu lakap verilmiş.
Zengin Memed: Gönlü zengin ve eli açık birisi olduğu için verilmiş.
Zıbılla (zebella): Zeliha ismindeki kadının çocuğu olmadığı için çok merhametli birisi değilmiş. Çocukları döver ve kızarmış. Bu yüzden “zeballa gibi korkutucu” anlamında bu lakap verilmiş.
KAYNAK:
