Mısır Ekonomisindeki Gelişmeler Üzerine Notlar

Malumunuz olduğu üzere ay başında Mısır, politika faizini 600 puanlık artışla %27,25’e yükseltti ve IMF ile yaptığı kredi anlaşması çerçevesinde dalgalı kura geçiş kapsamında ülkede oluşan döviz karaborsasını yok edecek şekilde resmi kurda %45’lik bir devalüasyon gerçekleştirdi. Böylece 30,9 Mısır lirası olan 1 ABD dolarının değeri 44,7’ye yükseldikten sonra bugün itibariyle 47,15’lere kadar sarkmaya devam etti.

Son iki ayda tam dört devalüasyon gerçekleştiren Mısır’da IMF’nin öncülüğünde başlayan program özellikle Birleşik Arap Emirlikleri tarafından çok ciddi şekilde destekleniyor. BAE'nin 35 milyar dolarlık yatırım kararı (turizm, şehirleşme ve emlak alanlarında yürütülecek proje kapsamında) ve nakit döviz gönderme kararlarıyla birlikte karaborsada 60 Mısır lirası değer bulan ABD doları bu operasyonlar sonunda bahsettiğimiz pozisyonuna ulaştı.

IMF ile aslında Aralık 2022'de 3 milyar dolar kapsamlı olacak şekilde imzalanan, Gazze’de yaşanan İsrail terörü sonrası Husi saldırılarının etkisiyle Süveyş Kanalı’nın gelirlerinin düşmesinden ötürü 8 milyar dolarlık hacme yükseltilen ve 5 aydan fazla süren görüşmelerin sonunda 6 Mart’ta mutabık kalınan anlaşma Mısır ve bölge ekonomileri adına önemli bir girişim.

Bu anlaşmadan 10 gün sonra AB’den göçmen sorunları ve yukarıda bahsi geçen ekonomik problemlerden ötürü zorda olan Mısır’a 7,3 milyar euroluk bir yardım paketi açıkladı. Kredi ve hibe içeren mali paketle birlikte iki taraf ilişkilerini 'stratejik ortaklık' seviyesine çıkardı.

Yardımda göçmen meselesinin önemi çok. Afrika ve Orta Doğu'daki yoksulluk ve çatışmalardan kaçan göçmenlerin bir kaçış noktasına dönüşen Libya ile Mısır’ın ciddi sınır ihlali problemleri var. Diğer yandan ülkedeki generaller arasındaki çatışmalardan kaçan Sudan’lıların da misafir edilmesi hususu Mısır için ciddi bir yük oluşturuyor.

AB yardım paketinin hemen ertesi gün bu defa Dünya Bankası’ndan bir kaynak haberi daha geldi. Dünya Bankası Grubu, 3 milyar doların hükümet programlarına, diğer 3 milyar doların da özel sektöre olacak şekilde 6 milyar dolarlık bir kredinin banka yönetim kurulu onayında olduğunu duyurdu.

Anlaşılan o ki her geçen gün temelleri dinamitlenen Ortadoğu için bir süreliğine Mısır’ın gözetilmesi ve hatta belki de önü açılması planlanıyor. Coğrafi konumu ve İsrail ile olan ilişkilerinden ötürü Mısır çok stratejik bir ülke.

Suudi Arabistan ve BAE’den sonra ortadoğunun 3. büyük ekonomisi. 2024 sonunda 500 milyar dolarlık GSYH’e ulaşması bekleniyor. Afrika kıtasının da Güney Afrika’dan sonra 2. büyük ekonomisi olması önemli bir husus.

Tarım, petrol, tekstil ve turizm ülkenin en önemli gelir kaynakları. Bu kaynaklar yapılan devalüasyondan sonra özellikle tekstil açısından maliyetlerin düşmesi ve turizm açısından çok daha cazip hale gelmesi sebebiyle büyük önem taşıyor.

Özellikle tekstilde fason üretim açısından önemli yatırımlar almaya başlayan Mısır, pozisyonunu koruyabilirse, bu alanda bir diğer devalüasyonla işçiliğini ucuzlatan ülke olan Pakistan ile beraber ileriki aylarda daha da öne çıkabilir. Bu da hazır giyim ve konfeksiyon ürünlerinin ihracattaki payı %8-10 bandında olan ülkemiz açısından önemli bir tehdit.

Suudi Arabistan, BAE ve dolayısıyla ABD ile uyumlu bir çizgide olmaya sıkı sıkıya özen gösteren Mısır için atılan bu adımlar dikkatle izlenmeli. En fazla ihracatını Suudilere ve BAE’ye yapan Mısır’ın bölgenin ucuz işgücü ile işleyen fabrikasına dönüşmesi, sürdürülebilirliğin yakalanması durumunda bölge ekonomilerini ve dış politikasını ilerleyen vadede ciddi şekilde etkileyebilir.