GİZLİ AÇLIK: Sessizce Büyüyen Tehlike ve Çocuğunuzun Okul Başarısına Etkisi
Bir tabak dolusu yemek, karnı doymuş bir çocuk... Peki ya hücreleri açsa? Görünmez bir açlık, yani vitamin ve mineral eksikliği, özellikle okul çağındaki çocuklarımızın geleceğini sessizce kemiriyor olabilir. Bu yazıda, çocuğumuzun okul performansını, davranışlarını ve hatta mutluluğunu doğrudan etkileyen bu mikro besinlerin önemine dikkat çekmek istiyorum…
Okul çağı, çocuğun hem fiziksel hem de zihinsel olarak inanılmaz bir hızla büyüdüğü, beyninin sürekli yeni bağlantılar kurduğu bir dönemdir. Bu karmaşık ve mucizevi süreç, en iyi "yakıt" ile mümkündür. İşte o yakıtın vazgeçilmez parçaları:
1. Demir, Odaklanmanın ve Enerjinin Kıvılcımı: Belki de en kritik mineraldir. Demir, kana oksijen taşıyan hemoglobinin yapı taşıdır. Eksikliğinde: Beyne yetersiz oksijen gider. Bu, çocuğun dikkat süresinin kısalmasına, konsantrasyon güçlüğüne, öğrenmede yavaşlamaya ve sürekli bir yorgunluk hissine neden olur. Demir eksikliği anemisi olan bir çocuk, derslerde "dalgınlığa" eğilimlidir, ödevlere karşı isteksizdir ve fiziksel olarak halsizdir.
En iyi besin kaynaklar: Kırmızı et, yumurta, karaciğer gibi sakatatlar, kuru baklagiller (nohut, mercimek), pekmez, koyu yeşil yapraklı sebzeler.
2. İyot,Zekâ Mihveri: Tiroid hormonlarının üretimi için elzemdir. Bu hormonlar ise merkezi sinir sisteminin gelişimi ve beyin fonksiyonları için hayati öneme sahiptir. Eksikliği: Bilişsel fonksiyonlarda geriliğe, IQ seviyesinde düşüşe ve öğrenme güçlüğüne yol açabilir. Ülkemizdeki iyotlu tuz kullanımı bu eksiği büyük oranda kapatsa da, dikkat edilmesi gereken bir konudur.
En iyi besin kaynaklar: İyotlu sofra tuzu, deniz ürünleri.
3. B Vitaminleri (Özellikle B9-Folat ve B12): Beynin Nöro-şöförleri: B vitaminleri, sinir sistemi sağlığı, yeni hücre yapımı ve enerji metabolizmasında başroldedir. B12 eksikliği: Unutkanlık, hafıza zayıflığı, sinirlilik hali ve dilde yanma ile kendini gösterir. Özellikle yetersiz hayvansal gıda tüketen çocuklarda risk yüksektir. Folik Asit (B9) eksikliği: Öğrenmeyi ve hafızayı olumsuz etkiler, halsizliğe neden olur.
En iyi besin kaynakları (B12): Et, balık, yumurta, süt, yoğurt, peynir. Kaynaklar (Folat):Koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, roka), kuruyemişler, kuru baklagiller.
4. D Vitamini: Sadece Kemik Vitamini Değil! D vitamini artık sadece kemik sağlığı için değil, beyin gelişimi ve ruh hali için de çok önemli kabul ediliyor. Eksikliği: Yorgunluk, halsizlik ve kas güçsüzlüğüne yol açar, bu da çocuğun okulda enerjisini düşürür. Yapılan bazı çalışmalar, düşük D vitamini seviyeleri ile dikkat eksikliği ve depresif belirtiler arasında bağlantı olduğunu göstermektedir.
Kaynaklar: En iyi kaynak güneştir. Bunun yanında yağlı balıklar (somon, uskumru), yumurta sarısı, D vitamini ile zenginleştirilmiş süt ve tahıllar.
5. Çinko, Büyümenin ve Bağışıklığın Şifrecisi: Çinko, büyüme, bağışıklık sistemi ve tat alma duyusu için gereklidir. Eksikliği: İştah kaybına neden olarak kısır bir döngü yaratır. Yemek yemeyen çocuk, daha az çinko alır, çinkosu azaldıkça da iştahı iyice kesilir. Büyümede yavaşlama ve sık hastalanma okul devamsızlığına ve dolayısıyla öğrenme kayıplarına yol açar.
En iyi besin kaynakları: Et, kabak çekirdeği, kuruyemişler, tam tahıllar, kuru baklagiller.
Ne Yapmalıyız? İlaç Değil, İlk Adım: Dengeli Beslenme
Çözüm, hemen vitamin şuruplarına sarılmak değildir. İlk ve en önemli adım, rengârenk, çeşitli ve doğal bir beslenme düzeni oluşturmaktır.
· Kahvaltıyı Atlamayın: Güne yumurta, peynir, zeytin, ceviz ve bol yeşillikle başlayan bir çocuğun enerjisi ve dikkati çok daha yüksek olacaktır.
· Ara Öğünleri Akıllı Seçin: Bisküvi, gofret yerine bir avuç çiğ kuruyemiş, bir kutu yoğurt veya bir meyve tercih edin.
· Fast-Food'u Sınırlandırın: Bu tarz yiyecekler "boş kalori" kaynağıdır ve vitamin-mineral içeriği düşüktür.
Şüpheniz Varsa Doktora Danışın: Çocuğunuzda aşırı halsizlik, dikkat dağınıklığı, iştahsızlık, solgunluk gibi belirtiler gözlemliyorsanız, bir çocuk doktoruna başvurup gerekli tetkikleri yaptırmak en doğrusu olacaktır.
Unutmayın, çocuğunuzun karnını doyurmak kadar, hücrelerini de beslemek önemli. Onların okul başarısının altında yatan sır, belki de tabaklarına koyduğumuz renklerde gizli.
Sağlıkla ve sevgiyle kalın.
