TARTIŞMALARIN     ODAĞINDA   BOR  VAR

Haberleri yakından takip edenler bilir. Birkaç gün önce İsviçre’de ülkemize ait yerli ve milli bir marka olan Beypazarı maden sularının satılması yasaklandı ve ürünler pazardan geri çekildi. Bunun gerekçesi olarak içeriğinde fazla miktarda bor mineralinin bulunuyor olması öne sürüldü. İsviçre Federal Gıda Güvenliği ve Veterinerlik İşleri Dairesinin yaptığı açıklamaya göre;  maden sularında yüksek seviyede bor tespit edildi ve bu markanın maden sularının tüketilmemesi gerekiyor. İsviçre’nin yaptığı bu çıkıştan sonra elbette firma konuya bir açıklama getirdi.

Nedir bu bor ve sağlık ilişkisi, günlük tüketim ne  olmalı  biraz daha detaylı bakalım. Aslen bor mineralinin  sağlımız üzerine  birçok metabolik ve biyokimyasal etkinsin olduğu biliniyor. Doğada bulunan, insanlar ve diğer canlılar için esansiyel (vücutta sentezlenemeyen) iz element olarak bilinen bor  topraktan bitkilere, bitkilerden de beslenme yoluyla insan vücuduna geçmektedir. Diğer tüm vitamin ve minerallerde de olduğu gibi bor mineralinin de  fazla veya eksik tüketimi insan vücudunda anormallik görülmesine neden olabilir. Bor, kalsiyum metabolizması, kemikler, immun sistem başta olmak üzere beyin gelişimi, hormonal sistemi ve kanser hücreleri üzerinde etkilidir. Ayrıca gastrointestinal sistemi ve mineral metabolizmasına da etkileri olduğu biliniyor. Yapılan çalışmalarda bor yetersiz alındığında kemik sağlığı bozulup  osteoporoz riskinin artmasına, beyinsel işlevlerde  bozulmalara ve immün yanıtın  zayıflamasına neden olabildiği  gösteriliyor.

Bilindiği üzere ülkemizin toprakları bor bakımından oldukça zengindir. Bu zenginlik yer altı maden sularına ve özellikle  bu topraklarda yetişen fındık, baklagil, meyve ve sebzelere yansımıştır. Elma, pancar, vişne, üzüm, ceviz, baklagiller, fındık, fasulye, biberde yüksek oranlarda; patates ve tahıllarda az miktarda bor bulunur. 100 gr erik kurusu  günlük bor ihtiyacını (2-3 mg) karşılayabilir. Süt ürünleri, balık, et ve pek çok tahıl zayıf bor kaynakları olarak bilinir.

Hayvan ve insanlar üzerinde yapılan çalışmalarda borun sağlığa olan yararlı etkilerinin günde 1,0 mg’ dan az alınması  durumunda kendini göstermediği ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte Dünya Sağlık Örgütü (WHO)yetişkinlerde güvenli doz alımının 1- 13 mg./gün olduğunu açıklamıştır. İçme sularına gelince bor için  düzenleyici sınır Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) göre 2,4 mg/L, Avusturalya Ulusal Sağlık  ve Tıp Araştırmaları Konseyi’ne göre 4 mg/L belirlenmiş ve   Amerika Birleşik Devletleri ÇevreKoruma Ajansı (U.S.EPA) ise bor için düzenleyici sınırlama  getirmemiş olup ömür boyu sağlık danışma değerini 5 mg/L. olarak belirlemiştir. Durumdan anlaşılacağı gibi ülkelerin tüzüklerine göre içerik düzenlemelerinin değiştiği görülüyor. Dolayısıyla maden suyu firmasının açıklamaları da yasal olarak bir sıkıntı olmadığı ve  Sağlık Bakanlığı tarafından düzenli denetlendiği yönündedir. Buradan da anlaşıldığı gibi tüketicinin değerlendirip  kendi  tercihiyle karar vermesi  daha doğru gibi görünüyor.

Sağlıkla kalın…