Enflasyonun sebebi zincir marketler mi?

Uzun süredir Türkiye'de yaşanan enflasyonun önemli sebeplerinden birinin de tekelleşen zincir marketler olduğu yönünde genel bir kanı var. Bu düşünce bence hem doğru hem yanlış.

Doğru olan tarafı, Türkiye'de arkalarında devasa sermayeler olan 3-4 marketin tüm ülkeyi bir örümcek ağı gibi sarması ve küçük esnafa veya mütevazı girişimciye hayat hakkı tanımayarak gıda parekendeciliği konusunda pastanın çok büyük bir bölümünü ele geçirmesi. Aralarında yazılı olmayan bir anlaşmaya göre her ürünün fiyatını neredeyse aynı tutmaları. Bu yönden bakıldığında ortada ekonomik anlamda yasal olsa da ahlaki olmayan bir durum var.

Yıllardır bu sisteme itiraz edilmesi ve küçük esnafı koruyacak önlemler alınması gerekirken alınmadı. Her gün ülke genelinde yüzlerce bakkal ve küçük ölçekli market bu kapitalist sistem nedeniyle kapanırken kimsenin sesi çıkmadı. Meclisin tozlu raflarında bulunan Parakendecilik Yasa Teklifleri bir türlü yasalaşmadı. Esnafın çığlığını kimse duymadı...

Şimdilerde eleştirilmesi gereken konuları bir yana bırakıp sadece 'enflasyonu artırıyorlar' diye zincir marketleri suçlamak, soruna çözüm olmadığı gibi gerçekte tartışılması gereken konuların yine gözardı edilmesine neden oluyor. Hele hele bu güne kadar herhangi bir cezai işlem uygulanmayan marketlere birkaç gündür zabıta ekiplerinin baskınlar yapması, bazılarını mühürlemesi kamuoyu önünde bu marketleri 'mağdur' durumuna düşürüyor.

Haklı olarak şu soru soruluyor: Madem enflasyonu zincir marketler yükseltiyor, devletin açtığı Tarım Kredi marketlerinde fiyatlar neden daha ucuz değil. Çoğu ürünün fiyatı aynı, hatta bazıları daha pahalı!

Bu durum eğer izah edilebilirse veya Tarım Kredi marketlerinde fiyatlar aşağı çekilebilirse zaten sözkonusu marketler eğer haksız kazanç elde ediyorlarsa fiyatlarını mecburen aşağı çekeceklerler. Fiyatını aşağı çekmeyen de müşteri kaybedecek ve piyasadaki  etkinliğini yitirecek.

Geçenlerde şu soruyu ben de sormuştum: Son 6 aydır döviz yerinde sayarken, akaryakıtta neredeyse 3'te 1 oranında indirim yapılırken başta gıda olmak üzere neden tüm ürünlere yüzde 100'e yakın zam geldi?

Yaşanan enflasyon sadece zincir marketlerdeki gıda ürünlerinde değil, tüm sektörlerde kendini gösteriyor.

Bu durumda enflasyonun kaynağını kapsamlı şekilde aramak ve daha etkin çözümler bulmak gerekiyor.