Manisa’da adayların oylara etkisi ve D'Hondt sistemi

14 Mayıs Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekilliği seçimlerinin sonuçları, yarıştaki son günlere gelinirken herkesin en büyük merak konusu oldu.
Tabii bu seçimlerde merak edilenlerden bir tanesi de, seçimlerde uygulanacak olan D'Hondt sistemi ve bu sistemin adayların oy oranlarına etkisi.
Yeni öğrenenler ve ya ilk kez duyanlarda olmuş olabilir. Milletvekili seçimlerinde bu sistem uygulanacak.
Şunu belirtmek isterim; bu sistem geçen seçimler uygulanmamıştı.
Cumhurbaşkanlığı’ndaki sistem belli, yüzde 50’den 1 oy fazla almak kazananı belirleyecek.
Peki milletvekili seçimlerinde uygulanacak D'Hondt sistemi nedir?
D'Hondt sistemi, Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D'Hondt tarafından 1878'de tasarlanmış nispi temsil sistemidir.
Bu sistemi çok sayıda ülke uyguluyor.
Türkiye’de de daha önceki bazı seçimlerde uygulandı.
Kısaca bahsetmek gerekirse;
Bir seçim çevresinde her partinin aldığı oy toplamı, sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e ... bölünür ve o seçim çevresinin çıkaracağı milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bu işleme devam edilir.
Tabi bu işlemde sandalye dağılımı o şehrin çıkardığı milletvekili sayısı kadardır.
Manisa yine bu seçimlerde 10 milletvekili çıkarıyor.
Ben bu sistemi 2018 seçim sonuçlarına göre uyarladım.
AK Parti CHP, İYİ Parti, MHP ve diğer partiler.
Manisa’da 2018 ‘de 1.046.410 toplam seçmen, yüzde 91 katılım olmuş.
AK Parti 385 bin 078, MHP 109 bin 812,  Hür Dava Partisi 2 bin 581, Vatan Partisi 2 bin 816, HDP 67 bin 184,  CHP 252 bin 578, SP 8 bin 943, İYİ Parti 130 bin 9 oy aldı.
Bu sisteme göre daha önceki milletvekili dağılımında tablo çok değişmiyor fakat AK Parti son milletvekilini yaklaşık 10 bin farkla kazanıyor.
Yani bu sistemde direk partinin oylarına bakılıyor.
Artık oyla hiçbir şekilde diğer partilere yaramıyor.
Gelelim Manisa’daki tabloya.
Manisa’da bu seçimler için sürpriz adaylar oldu.
AK Parti’de ekranların Tahsin Paşası’ olarak tanınan Bahadır Yenişehirlioğlu 1. Sıradan gösterildi.
4. sırada ise Bülent Arınç’ın oğlu İstanbul Milletvekili Mücahit Arınç yer aldı.
İYİ Parti’de ise birinci sırada olması beklenen Hasan Eryılmaz ikinci sıradan gösterildi. Yerine ise Ankara’dan Şenol Sunat gösterildi.
CHP’de durum değişmedi. Özgür Özel, Bekir Başavirgen ve Bakırlıoğlu bu üç sırayı paylaştı.
MHP’de ise Erkan Akçay birinci sırada yer alırken ikinci sıraya Ali Uçak gösterildi.
Peki bu tablo geçen seçimlerden ne kadar farklı olur, D'Hondt sisteminde neler getirir?
Tahsin Paşa AK Parti milletvekili kadrosuna yeni bir soluk getirdi.
Sanatçı kişiliği ile ön plana çıkan Yenişehirlioğlu gittiği her yerde coşku ile karşılanıyor.
Neredeyse her kesimin gönlüne giren Yenişehirlioğlu, sağlam bir enerji getirerek AK Parti’nin bu seçimde oyları düştü algısını yok etti.
Mücahit Arınç ise İstanbul deneyimini Manisa’ya yansıtarak katkı sağlaması bekleniyor.
CHP’ye gelecek olursak tek küskünlük Semih Balaban’ın 5. sırada yer alması.
Bunun etkisi ne olur bilinmez.
İYİ Parti’de ise işler karışık.
Hasan Eryılmaz’ın ikinci sırada yer alması diğer adaylardan gelen çok sesli yaklaşımlar olumsuz etkiye yol açtı.
Bir de üstüne İYİ Partili Sunat’ın iki kez olumsuz anlamda gündeme gelmesi işleri zora soktu.
Son günlerde Sunat’ın bir vatandaşla tartışması ve bir fabrikadaki işçilere yönelik konuşma üslubu tepki topladı.
Bunun yansımasını Meral Akşener’in Manisa mitinginde gördük.
Alan daraltılmış, insanlar aralıklı bir şekilde meydanda yerini almıştı.
MHP’de ise Ali Uçak faktörü var.
Ali Uçak seçim döneminde en çok çalışan adaylardan biri. O da gittiği her yerde coşku ile karşılanıyor. Projeleri ile tarım kenti Manisa’daki çiftçinin umudu oldu diyebiliriz.
Bir de Büyükşehir Belediye Başkanı Cengiz Ergün’ün sahaya inmesi MHP adaylarına oy yönelimini daha da arttırdı.
Bu seçimlerde Manisa’da 1 milyon 106 bin 161 seçmen oy kullanacak.
Yani yaklaşık 60 bin yeni seçmen var. 
Bu seçimlerde yeni seçmenin etkisi büyük rol oynayacak.
AK Parti oylarını koruyup, arttıracak mı? İYİ Parti gerçekten düşüşte mi ? CHP üç milletvekilini koruyacak mı ? ya da MHP’de Ali Uçak ve Başkan Ergün faktörü neler getirecek?  göreceğiz…