Ne olacak Beyaz Fil'in hali?

1960’lı yıllarda inşa edildiğinde, o dönemin mütevazi Manisa'sında devasa cüssesiyle ihtişamlı bir yapıydı. Manisa Belediyesi tarafından kentin hem ticaret hem de sanat merkezi olması amacıyla yapılmıştı.

Özgün mimarisiyle, modern dükkanlarıyla, tiyatro ve sinema salonlarıyla kısa sürede halk tarafından benimsenmiş, şehir hayatının kalbinin attığı yer olmuştu.

Devâsa beyaz sütunları nedeniyle Feyaz Fil diye bir lakap takılmıştı. Zamanla binanın adı Feyaz Fil kaldı...

Ancak 1960'lı yılların ortasında dönemin Belediye Başkanı Bahtiyar Tosunbaş, artan SSK borçlarını ödemenin yollarını ararken aklına bu binayı borç karşılığında kuruma  devretmek geldi. Binayı SSK işletecek, belediye de borçlarından kurtulmuş olacaktı.

Nihayetine devir yapıldı. Binanın büyük bölümü artık SSK olarak kullanılmaya başlandı, alttaki dükkanlar ve arkasındaki sinema salonu ise faaliyetlerini sürdürdü.

1992 yılında kentteki tarihi ve  kültürel binaların tescillenmesi sırasında Beyaz Fİl de listeye girdi. Aslında pek tarihi ve kültürel bir yanı yoktu. Henüz 30 yıllık binaydı. Ancak şehrin simgelerinden biri haline geldiği için SİT kapsamına alındı. Yani bundan sonra bina  yıkılamayacak, hatta deyim yerindeyse bir çivi çakılamayacaktı.

2014 yılında her yanı AVM çılgınlığı sarınca, Manisa'nın göbeğinde geniş bir alana kurulu bu binayı yıkıp yerine modern bir alışveriş merkezi yapmak geldi birilerinin aklına. SSK  tarafından artık kullanılmayan ve satışa çıkarılan binaya o günün barasıyal 30 milyon TL verildi. Satın alan kişi, herhalde 'Burayı AVM yapar en az 3 kat fazla kazanırım' diye düşünüyordu.

Satış sürecinde aslında binanın tescilli olduğu ve yıkılamayacağı gündeme geldi ama anlaşılan satın alan şirket bunu pek önemsemedi. Herhalde güvendiği bir yerler vardı!

Bina satın alındıktan sonra tescilin kaldırılması için İzmir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na başvuru yapıldı ancak ‘ret’ kararı verildi. Ardından Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'na itiraz edildi. Binanın yeni sahibinin istediği karar buradan çıktı. Yüksek Kurul, Bölge Müdürlüğü'nün kararını iptal etti ve 'bina yıkılabilir' dedi.

Binayı satın alan şirket hedefine ulaştı ancak pek hesaba katmadığı yargı süreci vardı. Binanın yıkılmaması için mücadele eden Manisalı bazı sivil toplum kuruluşları, konuyu önce idare mahkemesine taşıdılar. Mahkeme yüksek kurulun kararını iptal edince şirket önce bölge mahkemesine, ardından da Danıştay'a itiraz etti. Ancak mahkemeden istediği sonucu bir türlü alamadı.

Danıştay’ın verdiği karar oybirliği ile alındı ve kesin bir karar olarak kayıtlara geçti. Çünkü karara karşı, idari yargı bakımından başvurulacak başkaca bir merci bulunmuyordu...

Anlattığım bu olaylar 2014 ile 2020 arasında gerçekleşti. Bunun üzerine yaklaşık 3 yıl daha koyduğumuzda 9 yıl ediyor. Yani Manisa'nın meşhur Beyaz Fil'i 9 yıldır âtıl durumda bekliyor ve işin kötü tarafı son 2.5 yıldır tam olarak kaderine terk edilmiş durumda.

Binanın bu şartlarda satılmasına pek ihtimal verilmiyor çünkü alan kişinin bu haliyle para kazanması mümkün değil. Bu günkü rakamlara göre 200 milyon TL'nin üzerinde değer biçilen bina şehrin göbeğinde çürümeyi bekliyor.

Kayıtlarda binanın sahibi olarak görünen Teksan Brode Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin nasıl bir tasarrufta bulunacağı merak konusu. Söz konusu şirketin kayıtlarda iletişim bilgilerinin dahi bulunmaması ise ayrı bir soru işareti.

Bölgedeki esnaf, şehrin en merkezi yerinde bulunan binanın durumuna ilişkin bir çözüm bulunmasını istiyor. Ancak yerel yöneticiler ilgili mahkeme kararına dikkat çekerek bölgeye ilişkin herhangi bir proje geliştiremiyor.

Bu durumda vatandaşın her gördüğünde sorduğu 'Ne olacak Beyaz Fil'in hali?' sorusu, orta yerde cevapsız bir şekilde bekliyor.