Tamamlayıcı beslenme bebeklere belli bir dönemden sonra anne sütüne ek ve destekleyici olarak yaşına ve gereksinimine uygun bazı besinlerin verilmesidir. Bebeğin doğumundan iki yaşa kadar devam eden yaşam sürecinde büyüme ve gelişmenin çok hızlı olması nedeniyle  doğal olarak  yüksek besin ihtiyacı oluşur. Bu dönemde bebeğin beyin gelişiminin %90’nı tamamlanır, bağırsak  florası  erişkin halini alır ve bebek için  oldukça önemli bir dönemdir.

Elbette anne sütü bebeğin doğumundan itibaren gelişimi için tek  başına  alınması gereken ilk ve en önemli  besindir. Ancak doğumdan altıncı ayın sonuna kadar bebeğe yeterli olan anne sütü altıncı aydan sonra yetersiz gelir. Bu nedenle WHO (Dünya Sağlık Örgütü) AAP (Amerikan Pediatri Akademisi) gibi sağlık otoriteleri de 6.aydan sonra anne sütüyle beraber bebeğe uygun besinler tanıtılmaya başlanmasının gerektiğini bildirir. ESPGHAN (Avrupa Pediatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Derneği) ise 17 haftadan önce ve 26 haftadan sonra da başlanmaması gerektiği konusunda uyarır. Bu konuyla ilgili araştırmalar 4. aydan önce başlanan tamamlayıcı beslenmenin obezite riskini 6 kat daha arttırdığı yönündedir.

Bununla beraber  tamamlayıcı beslenmeye 17 haftadan önce başlamanın; böbrek solüt yükünü arttırma, malnütrisyon oluşumu, enfeksiyonlara yatkınlık, alerji gelişiminde sıklığın artması gibi sakıncalarının ve 26 haftadan daha geç başlamanınise; kilo almada ve büyümenin yavaşlaması, vitamin-mineral eksikliklerinin ortaya çıkması, farklı tatlara alışmakta sorun çıkması ve bebeğin çiğneme becerisinin gecikmesi gibi sorunların olabileceği bildirilir.

Tamamlayıcı beslenmeye başlanırken bebek, aylık yaşına uygun farklı tat ve kıvamlarla yavaş yavaş tanıştırılır.Bu sayede bebek çeşitli besinlerin tadını  tanımasıyla  birlikte ısırma ve çiğneme  becerilerini de geliştirir. Bebeklere 6. ayda püre edilmiş, 7.-8. ayda ezilmiş, kıyılmış, rendelenmiş, 9.-11.ayda küp ya da parmak şeklinde doğranmış besinleri,12. ayda ise aile sofrasındaki yemeklerin ezilmiş-parçalanmış hali şeklinde verilmesi uygun olur.

 Tamamlayıcı beslenmeye hangi besinlere öncelik vererek başlanmalı?

Mevsimine uygun sebze ( patates, havuç, kabak öncelikli) püreleri başlangıç için oldukça uygundur. Kolay sindirilmesi nedeniyle pirinç unu muhallebisi (şeker yerine pekmez veya küçük meyve parçaları eklenebilir) önce biraz su ile pişirilip sonra içine anne sütü ilavesiyle güzel bir ek besin olur. Elbette yine mevsimine uygun  olan  meyveler (elma, şeftali, muz, armut gibi) cam rende kullanılarak suyu ile  püre haline getirilerek verilebilir. Ancak meyvelerden çilek ve incirin alerjen olduğu bilinmeli ve daha sonraki dönemlerde verilmelidir. Evde günlük olarak mayalanmış yoğurt bebeğiniz için besleyici başka ek besin alternatifidir. Alerjen olması sebebiyle yumurta sarısı ilk tanıtımda iyi  pişmiş   haliyle   sekizde biri oranında verilir. Alerji oluşumu yoksa arttırılarak verilmeye başlanabilir. Beyazı ise 1 yaşından önce verilmemelidir.

Tamamlayıcı beslenmeye her zaman  tek çeşit besin ile başlanmalı ve farklı bir besine geçiştearalarında  en az 3 gün  olmalıdır. Başlanan besin ilk gün bir çay kaşığı, ikinci gün tatlı kaşığı, üçüncü gün yemek kaşığı ölçüsü şeklinde kademeli arttırarak verilmelidir. Altıncı ayında olan bir bebeğin mide kapasitesinin bir çay bardağı (100-125 ml).kadar olduğu bilinmelidir.

Bütün anneler ve bebeklerine sağlıklı yaşam dileklerimle…