VÜCUDUMUZDA SU KAYBI HANGİ YOLLARLA GERÇEKLEŞİR?

Gün içerisinde vücudumuz çeşitli yollarla su kaybına uğrar. Bu su kayıplarının fazla olması durumuna dehidrasyon denir  ve mutlaka önleminin alınması gereken bir durumdur. İçeceklerle, yiyeceklerle ve metabolik olaylar sonucu  aldığımız suyun vücutta nasıl kayba uğradığını kısaca anlatalım.Çeşitli kaynaklardan elde ettiğimiz su vücudumuzdan idrarla,terle deriden buharlaşmayla, solunum ve dışkı yoluyla olur.

İdrarla su kaybı;normal koşullarda, her gün böbreklerden süzülen sıvının yaklaşık %99’u geri emilip, 1000-15000 ml idrar böbrekler tarafından atılır. 1 gr. çözünmüş maddenin böbrekler tarafından atılması için 15 ml suya gerek duyulur. Bu nedenle, idrar da su bulunması bazı metabolik  atık ürünlerin vücuttan temizlenmesi için gereklidir.

Deriden su kaybı; az miktarda su (350 ml), dokulardan vücut  yüzeyini saran deriye doğru ve fazla fark edilmeden ter olarak sürekli atılır. Aynı zamanda deriden, deriye özgü ter bezleri tarafından oluşturulan ter şeklinde  de su kaybı oluşur. Normal hava koşullarında vücut her gün 500-700 ml ter oluşturur.Bu terleme miktarı sıcak hava koşullarında veya yoğun bir egzersiz sırasında  değişmekle birlikte 12 L. ‘ye (saat başı 1 L. ) kadar çıkabilir.Terden bağımsız olarak deri ve solunum yoluyla sıvı kaybına “gizli sıvı kaybı” denilir ve günlük  700-100 ml’ ye ulaşabilir.

Akciğerlerden buharlaşmaya bağlı su kaybı; yaklaşık 250-350 ml su, akciğerlerden havaya doğru belli belirsiz küçük su damlaları şeklinde kaybedilir. Egzersiz bu su kaybını etkiler. Fiziksel olarak aktif kişiler için, iklim koşullarına bağlı olarak yoğun egzersiz süresince, dakikada 2-5 ml su, solunum kanallarından salınır. Solumaya bağlı su kaybı, sıcak ve nemli havada en az, soğuk havalarda ve yüksek rakımda ise en fazladır. Yüksek rakımda fazla kayıp olmasının sebebi solunan hava hacminin deniz seviyesine göre daha fazla olmasıdır.

Dışkı yoluyla su kaybı; bağırsaklar yoluyla su kaybı, 100-200 ml arasındadır.Çünkü dışkının %70’i su’ dan oluşur.Geri kalan kısım ise, sindirim işleminde görevli bakteriler ve  sindirilemeyen maddeleri içerir. Diyare ya da kusma gibi durumlarda, su kaybı 1500-5000 ml’ ye çıkabilir Bu durum sıvı ve elektrolit dengesizliği oluşturarak tehlikeli sonuçlara neden olabilir.

Buradan da anlaşılacağı gibi günlük su kaybı, dolayısıyla da günlük gereksinimi bireyin aktivitesi, iklim koşulları ve yaşam şartlarına göre değişiklik gösterir. Toplumumuzda su tüketiminin zaten az olduğu bilinirken, vücudumuzun nasıl su kaybına uğradığını bilmek özellikle sıcak hava koşullarında, gün içerisinde  su tüketirken biraz daha dikkatli  ve bilinçli olmamızı sağlayacaktır.